शौर्य पुरस्कार/Galantry awards - तुम्हाला माहित आहे का की भारतात शूर, पराक्रम दाखवणाऱ्या व्यक्तींना खास करून आपले संरक्षण करणाऱ्यांना कोणते पुरस्कार व मेडल दिले जातात.

शौर्य पुरस्कार/GALANTRY AWARDS

वीरता आणि शौर्य दाखवणाऱ्या प्रत्येक व्यक्तीला सन्मान दिला गेलाच पाहजे, खासकरून जेव्हा आपल्या सीमेवरील जवानांची. शूर आणि शौर्याची प्रशंसा करण्याची कला नवीन नाही. ते देशाच्या स्थिरतेसाठी सर्वात महत्त्वाचे घटक बनतात. प्रत्यक्षात रणांगणावर कोणत्याही प्रकारचा मृत्यू गौरवशाली मानला जात असे. परमवीर चक्र, महावीर चक्र, अशोक चक्र, शौर्य चक्र इत्यादि सन्मान देऊन त्यांना गौरविले जाते.

युद्धकाळातील वीरता पुरस्कार/WARTIME BRAVERY AWARD

युद्धकाळातील वीरता पुरस्कार यात ही तीन प्रकार येतात ते म्हणजे:

• परमवीर चक्र (पीव्हीसी)
• महावीर चक्र (एमव्हीसी)
• वीर चक्र (विआरसी)

परमवीर चक्र (पीव्हीसी)/Paramveer Chakra(PVC)

परमवीर चक्र हा सैन्यात सर्वोच्च दर्जाचा पुरस्कार आहे आणि युद्धाच्या वेळी पराक्रमाची विशिष्ट कामगिरी बजावणाऱ्या कर्मचार्‍यांना त्याचा दर्जा देण्यात येतो. हे पदक गोलाकार आकाराचे असते, ते कांस्य रंगाने बनलेले असते,त्याचा व्यास हा एक आणि तीन-आठवा इंच असतो आणि मध्यभागी उभ्या असलेल्या राज्य चिन्हासह, इंद्रच्या वज्राच्या चार प्रतिकृती असतात. उलट्या बाजूला, कमलच्या फुलांनी विभक्त केलेले २ शिलालेखित आख्यायिका असतात. “परमवीर चक्र” हे शब्द हिंदी आणि इंग्रजीमध्ये लिहिलेले असते.

महावीर चक्र /Mahavir Chakra(MVC)

महावीर चक्र (एमव्हीसी) म्हणजे परमवीर चक्रानंतर भारतातील दुसरे सर्वात मोठे सैन्य सजावट (पुरस्कार) आहे आणि शत्रूच्या उपस्थितीत, शस्त्राने जमीन किंवा समुद्रात किंवा आकाश यात शौर्य दाखविण्याच्या कृत्याबद्दल त्यांना सन्मानित केले जाते. हे पदक चांदीचे असून ते गोलाकार आकाराचे आहे. समोर उभा केलेला एक पाच-बिंदू असलेला तारा आहे ज्यामध्ये गोलाकार केंद्र-तुकडा आहे ज्यावर भारताचे राज्य चिन्ह कोरलेले आहे. उलट बाजूला मध्यभागी दोन कमळाची फुलं आहेत आणि त्याचा आजूबाजूला “महावीर चक्र” हे शब्द देवनागरी आणि इंग्रजीमध्ये उमटले आहेत.

वीर चक्र /वीर चक्र(VRC)

वीर चक्र हा एक भारतीय शौर्य पुरस्कार आहे जो रणांगणावर शत्रूच्या उपस्थितीत शौर्य करण्याच्या कृत्यासाठी देण्यात येतो. हे पुरस्कार आधी ब्रिटीश डीस्टीन्गुइशेड सर्व्हिस क्रॉस (डीएससी), मिलिटरी क्रॉस (एमसी) आणि डिस्टिंग्विशिंग फ्लाइंग क्रॉस (डीएफसी) या नावांनी दिले जायचे. पदक म्हणजे गोलाकार रौप्य पदक. मध्यभागी चाक किंवा चक्रासह एक पाच-नक्षी असलेला तारा आणि त्यावर राज्य प्रतीक कोरले असते. साध्या केंद्राभोवती, दोन पौराणिक कथा कमलच्या फुलांनी विभक्त झाली आहेत आणि “वीर चक्र” हिंदी आणि इंग्रजीमध्ये लिहिली गेली आहेत.

पीसटाईम शौर्य पुरस्कार/PEACETIME VALOR AWARD

पीसटाईम शौर्य पुरस्कार यात ही तीन प्रकार येतात ते म्हणजे:

• अशोक चक्र (एसी)
• कीर्ती चक्र (केसी)
• शौर्य चक्र (एससी)

अशोक चक्र /Ashok Chakra(AC)

अशोक चक्र हे शौर्य, धैर्यवान कृती किंवा रणांगणाच्या मैदानापासून दूर दिल्या गेलेल्या आत्म-त्याग यासाठी देण्यात येणारे भारताची सर्वोच्च शांततापूर्ण लष्करी पुरस्कार आहे. हे पुरस्कार सैनिकी किंवा नागरी कर्मचार्‍यांना दिले जाऊ शकते. पुरस्काराची रचना वर्तुळाकार असून “अशोक चक्र” असे हिंदी व इंग्रजी दोन्ही भाषेमध्ये लिहिलेले असते आणि या २ आवृत्त्या दोन कमळाच्या फुलांनी विभक्त केल्या आहेत.

कीर्ती चक्र /Keerti Chakra (KC)

कीर्ती चक्र हे शौर्य, धैर्यवान कृती किंवा युद्धक्षेत्रापासून दूर असलेल्या आत्म-त्याग या नावाने भारतीय सैन्य पुरस्कार आहे. हे नागरी तसेच सैन्य कर्मचार्‍यांना, मरणोत्तर पुरस्कारांसह प्रदान केले जाऊ शकते. १९६७ पूर्वी हा पुरस्कार अशोक चक्र II (दुसरा वर्ग) म्हणून ओळखला जात असे. हे आकारात गोलाकार असते आणि मानक चांदीपासून बनविलेले असते, एक आणि तीन आठ इंच व्यासाचे आहे. समोर, मध्यभागी अशोक चक्रांची नक्षीदार प्रतिकृती असते आणि त्याभोवती कमळ हे गोल आकारात असते. मागच्या बाजूला “कीर्ती चक्र” हे शब्द हिंदी आणि इंग्रजी दोन्ही भाषांमध्ये उमटलेले असतात; आवृत्त्या दोन कमळाच्या फुलांनी विभक्त केल्या जातात.

शौर्य चक्र / Shaurya Chakra(SC)

शौर्य चक्र हे एक सैन्य शौर्य आहे जे शौर्यासाठी, धैर्याने कार्य करण्यासाठी किंवा आत्म-त्यागासाठी देण्यात येते. यात शत्रूशी प्रत्यक्ष सामना न झालेले व्यक्ती असतात. हे नागरी तसेच सैन्य कर्मचार्‍यांना मरणोत्तर ही दिले जाऊ शकते. हा पुरस्कार परिपत्रक असून, त्याला कांस्य रंग देण्यात आले आहे. मध्यभागी, “अशोक चक्र” शब्द कमळाच्या माळा आणि एक शोभेच्या काठाने वेढलेले आहेत. उलटपक्षी, “अशोक चक्र” हे शब्द पदकाच्या वरच्या काठावर हिंदीमध्ये आणि त्याच नावाने इंग्रजीत खालच्या कड्यावर कोरलेले आहेत.

या व्यतिरिक्त अजून काही पुरस्कार दिले जातात त्याची नोंद खाली केली गेली आहे:

वॉरटाइम विशिष्ट सेवा पदके/Wartime Distinguished Service medals

• सर्वोत्तम युध सेवा पदक
• उत्तम युध सेवा पदक
• युध सेवा पदक

पीसटाइम विशिष्ट सेवा पदके/Peacetime Distinguished Service medals

• परम विशिष्ठ सेवा पदक
• अति विशिष्ठ सेवा पदक
• विशिष्ठ सेवा पदक

विशिष्ट सेवा आणि शौर्य पदके/Distinguished service and gallantry medals

• सेना पदक (सैन्य)
• नौसेना पदक (नेव्ही)
• वायुसेना पदक (हवाई दल)